Yumurtalık Kisti Nedir? Belirtiler - Tedaviler -Sorular

Yumurtalık Kisti Nedir?

Yumurtalık Kisti kadınlarda görülmekte iken bu kistler hem iyi huylu hem de kötü huylu kistler olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Yumurtalık Kistleri kadınlarda her yaş grubunda görülebilmekte iken görüldüğü döneme göre de adlandırılmaktadır. Yaş gruplarına göre adlandırılan Yumurtalık Kistleri ve özelliklerine değinecek olursak;

Fonksiyonel Kistler: Bu kistler 13 – 18 yaş aralığında olan kadınlarda görülebilmekte iken bu dönemde görülen yumurtalık kistleri için uzman cerrahlar genellikle ameliyat önermemektedir. Bunun nedeni ise fonksiyonel kistlerin zaman içerisinde kendiliğinden kaybolma özelliğinin olmasıdır. Ergenlik döneminde kadın vücudunda hormon dengesi henüz yeni yeni oluştuğu için vücutta geçici kistler görülebilmektedir. Bu kistler arasında fonksiyonel kistler de yer almakta. Ayrıca belirtmek gerekirse düşük ihtimal de olsa fonksiyonel kistler doğurganlık döneminde de görülebilmektedir. Herhangi bir ilaç tedavisi veya cerrahi müdahaleye gerek yoktur.

Germ Hücreli Tümörler: Ergenlik dönemi ve bu dönemi takip eden üreme döneminin ilk yıllarında görülebilen over tümörlerdir. Tehlike arz edebilen Germ Hücreli Tümörler bazı durumda ameliyat tedavi için yeterli iken bazı durumlarda ise ameliyata ek olarak hastaya kemoterapi tedavisi de uygulanabilmektedir. Daha çok solid organ şeklinde kendini gösteren solid kistik kitlelerdir. Ultrason ile bakıldığında kistin fonksiyonel kist veya solid kistik kitle olup olmadığı basit şekilde belirlenir ve gerekli işlemler yapılır.

Korpus Luteum Kistleri: Adet dönemlerinde görülen Korpus Luteum Kistler yumurtalama ile ortaya çıkar ve bu kistin neredeyse tamamı kaybolur.

Dermoid Kistler: Bu kistler genellikle gebelik döneminde sık sık görülmektedir. Acil ameliyat gerektiren bu kistler hastada hızlı şekilde ağırlık oluşturarak orsiyon yani yumurtalık dönmesiyle görülür. Daha önceleri torsiyon oluşumunda yumurtalıkların tamamı alınırken gelişen teknoloji ile over torsiyonu eski haline getirilerek zararlı kistler alınarak yumurtalıkların zarar görmesi engellenir. Şayet geç kalınmış bir vaka değil ise Dermoid Kistler yumurtalıklar alınmadan tedavi gerçekleştirilir.

Çikolata Kistleri: Halk arasında çikolata kisti olarak adlandırılan bu kistler içerisindeki yapı erimiş çikolatayı andırdığı için bu ismi almaktadır. Özellikle üreme döneminde çok sık görülen Çikolata kistleri bu dönemde her 10 kadından 1 inde görülebilmektedir. Çikolata kistlerinde ameliyat konusunda diğer kistlere oranla daha seçici davranılır. Bunun nedeni ise Çikolata kistleinin doğurganlık döneminde görülmesidir. Zira hastanın anne olma duygusu ve planları olduğu için ameliyat çok fazla önerilmemektedir. Ameliyat hastanın dayanılmaz ağrılarının olması durumunda yapılmaktadır.

Çikolata kistleri yaklaşık 10 cm lik boyutlara ulaşması durumunda artık pelvik baskı yapıyorsa cerrahi tercih edilmelidir. Kistin boyutu 4 – 5 cm gibi bir boyutta ise ve ultrasonda olumsuz bir olgu yok ise çikolata kisti için ameliyat yerine takip önerilir. Bunun en büyük nedeni ameliyatın başarılı geçmemesi durumunda bu kistler tekrar ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle cerrah tercihi de son derece önem arz etmekte. Kısaca belirtmek gerekirse hastanın annelik duygusu olduğu için ameliyattan kaçınılmalı fakat kandan alınan tümörü belirleyen CA-125 kanda artış gösteriyorsa ise ameliyat gerekmektedir.

Yumurtalık Kisti Belirtileri Nelerdir?

Kistler bazen kişi vücudunda herhangi bir ağrı veya belirti göstermez iken muayene sırasında tesadüfen fark edilebilir. Yani ilk tanı aracı kesinlikle fizik muayenedir. Fizik muayene ise cerrahın karın bölgesini elle muayene etmesidir. Şayet ağrılı bölge var ise tespiti yapıldıktan sonra hastanın ultrasonografisi çekilir. Ultrasonografi sonucuna göre kistin boyutu, türü ve yapısı incelendikten sonra en uygun tedavi yöntemine başlanılır.

Bazı durumlarda ise hastada tümör belirtileri de olabilmekte iken bu durumda olan hastalar için ise bir takım kan tahlilleri ve MR da istenebilir. MR istemeleri her kistte olmaz iken sadece tehlike arz eden kistlerden istenmektedir. MR istenmesinin veya MR a bakılmasının nedeni ise kanser şüphesinin olması ve kanserin farklı bölgelere dağılıp dağılmadığını saptamaktır. Yumurtalıklarda, özellikle seröz kanserlerde ve çikolata kistlerinde CA-125, müsinöz over tümörlerinde CA-19-9, erken yaşta görülen germ hücreli tümörlerde Alfa Feto protein (AFP), Beta-HCG, bazı spesifik tümörlerde LDH kan testinden de fayda görülebilmektedir. Bazı durumlarda ise belirtiler görülebilmekte iken görülen

Kasıklarda ağrı
Karında ağrı ve şişlik
İdrar yolu şikayetleri
Sindirim sistemi bozuklukları
Göğüslerde hassasiyet
Ele kitle gelmesi
Gebe kalamama
Tüylenme
Ağrılı adet görme

Yumurtalık Kisti Tedavileri?

Yumurtalık kistlerinin anlaşılması maalesef düzenli kontrol ve muayeneler yapılmadan anlaşılamamaktadır. Zira bir çok hastada belirti görülmemektedir. Bu nedenle sürekli muayene ve kontrol oldukça önem arz etmektedir. Zira yumurtalık kisti kötü huylu ise ve ileri seviyede ise tedaviyi zorlaştırmaktadır. Yumurtalık Kisti Tedavi Yöntemleri kistin boyutu, yapısı, hastanın fiziki durumu, gebelik durumu, belirtileri ve hastanın yaşı gibi faktörler göz önüne alınarak belirlenir.

Boyutu 4 cm den küçük olan yumurtalık kistlerinin tedavisi yapılmaz iken bu kistlerin kendiliğinden geçmesi beklenir. Bu kistlerde hastada bir takım yumurtalık kisti belirtileri var ise (adet düzensizliği, şiddetli ağrı) ilaç tedavisi ile durum kontrol altına alınır. 5 cm den büyük ve sürekli büyüyen yumurtalık kistleri için tedavi önerilir. Özellikle hastanın günlük yaşantısının sekteye uğraması ve dayanılmaz ağrıların olması durumunda ise cerrahın bir takım test sonucuna göre cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi müdahale gereken durumlar ise;

Kistin boyunun büyük olması ( 5 cm’ den büyük)
Kistlerin sürekli büyümeye devam ettiğinin görülmesi
Çok şiddetli belirtiler vermesi
İlaçlı tedaviye cevap vermemesi
Kistin kötü huylu olma riski
Kistin torsiyon (burkulma) veya yırtılma (patlama) riskinin yüksek olması

Bu tedavilerde 2 farklı cerrahi yöntem uygulanabilir. Bu yöntemler;

Laparoskopi: Kapalı bir ameliyat yöntemi olan Laparoskopi hastanın göbek deliğinden veya karın bölgesinden açılan 1 cm lik kesi ile tedavi edilir. Genel anestezi altında yapılan bu ameliyat Yumurtalık Kistlerinde ilk cerrahi yöntem olarak kabul edilir. Büyüme eğilimi bulunmayan ve kanser riski oluşturmayan iyi huylu kistler için kullanılır. Laparoskopi göbek deliğinden yapılan iğne ile hastanın karnına karbon dioksit gazı verilir. Böylece hastanın karnı şişer ve cerraha müdahale için gerekli alan açılır. Şişen karına göbek deliğinden açılan 1 cm lik kesi den geçirilen ince uzun bir teleskop ile kiste ulaşılır ve tedavi edilir. Kesi küçük olduğu için hastanın vücudunda iz yapmaz ve enfeksiyon oluşturma riski de düşüktür. Riskin düşük olduğu hastanın ameliyattan 2 saat sonra taburcu edildiği bir tedavidir.

Laparotomi: Tıp dünyasında abdominal explorasyon olarak bilinmekte olup açık ameliyat türüdür. Bu yöntem kötü huylu tümörler ve 5 cm den büyük kistler için kullanılır. Vücut üzerine açılan kesinin büyüklüğü kistin büyüklüğüne oranla değişebilmektedir. Bazı durumlarda kistin büyüklüğü 15 cm i bulabilmektedir.

Yumurtalık Kistleri hakkında genel bir değerlendirmede bulunacak olursak; Kadınlarda sık görülen yumurtalık kistleri kistin durumuna göre sınıflandırılmaktadır. Kistlerin genellikle belirtisi olmadığı için tanı işlemi takip ve muayene sonucu ortaya çıkmakta iken küçük ve iyi huylu kistler kendiliğinden geçmekte iken belirti görüldüğü durumlarda ise doğum kontrol hapları ile tedavi edilmektedir. Kistlerin %90’ a yakını iyi huyludur.

Bir önceki yazımız olan HGB (Hemoglobin) Testi Nedir? HGB Yüksek Çıkması Ne Demek? başlıklı makalemizde Hemoglobin Düşüklüğü Nelere Yol Açar?, HGB ve HGB (Hemoglobin) hakkında bilgiler verilmektedir.